تلگرام در سال ۱۳۹۷ فیلتر خواهد شد. خبر فیلترینگ تلگرام را امروز یکی از اعضای کمیسیون صنایع مجلس تایید کرد و در همین زمان تلگرام نیز اعلام کرد که خرید ارز رمزنگار خود به نام گرم (Gram) را برای کاربران ایرانی تحریم کرده است.
به نظر می‌رسد که بین ایران و پیام رسان تلگرام دوئلی در جریان است. امروز حمیده زرآبادی در واکنش به شایعاتی که اخیرا در خصوص فیلترینگ تلگرام شکل گرفته است، اعلام کرد که فیلتر شدن تلگرام به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است و در سال ۹۷، به طور دائم فیلتر خواهد شد.
موضوع کمی پیچیده شده است. دولت ادعا می‌کند که با موضوع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و به خصوص تلگرام به هیچ عنوان موافق نبوده و از سوی دیگر شورای عالی فضای مجازی خبر از فیلترینگ تلگرام می‌دهد.
به گفته زرآبادی دولت اگر مخالف چنین تصمیمی است باید در این زمینه موضع خود را به روشنی بیان کند و کاملا شفاف آن را به اطلاع مردم برساند. این نماینده اصلاح طلب معتقد است که دولت باید به‌رغم مخالفت با موضوع فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان هایی چون تلگرام به مردم و رسانه‌ها بگوید که این موضوع در شرف وقوع است.
زرآبادی می‌گوید وقتی که وزارت ارتباطات تا همین میزان نیز از شفافیت لازم برخوردار نیست، طبیعی است که مردم گمان کنند که دولت نیز با این تصمیم موافق است.
آیا در پشت پرده فیلترینگ تلگرام چیزی نهفته است؟!
موضوع فیلتر شدن شبکه های اجتماعی و در راس آن تلگرام که از محبوبیت بسیار زیادی در بین ایرانیان برخوردار است، به نظر می‌رسد که تبدیل به یک موضوع غیر کارشناسانه شده و گویا به عوامل حاشیه‌ای بیشتر مربوط است.
بر اساس گفته‌های حمیده زرآبادی که عضو فراکسیون زنان مجلس دهم نیز هست، فیلتر کردن تلگرام نه تنها نمی‌تواند چیزی را تغییر دهد، بلکه ممکن است آسیب‌های اجتماعی بیشتری را نیز در پی داشته باشد. مسلما قشر عظیمی از کاربران تلگرام که بیشتر آنان را نوجوانان و جوانان تشکیل می‌دهند با فیلتر شدن تلگرام آن را کنار نگذاشته، بلکه برای ارتباط با این پیام رسان از فیلتر شکن استفاده خواهند کرد.
استفاده از VPN باعث می‌شود که نوجوان به دریایی از اطلاعات و محتواهای نامناسب در فضای مجازی دسترسی پیدا کنند و این موضوع مسلما مطلوب هیچ کس نخواهد بود. زرآبادی با اشاره به موضوع جمع‌آوری ویدیوها در دو دهه گذشته و سپس بحث مقابله با ماهواره که هنوز هم کمابیش در حال اجراست، یادآوری می‌کند که این گونه برخوردهای سلبی هیچ گاه موفق نبوده است.
معضلات و آسیب‌های اجتماعی که ممکن است ارمغان تکنولوژی نیز باشد با برخوردهای سلبی به جایی نخواهد رسید. این موضوع نه تنها از لحاظ علمی و روانشناسی ثابت شده است، بلکه تجربیات عینی ما نیز گواه بر همین مدعاست، پس چه گونه است که باز هم شاهد چنین تصمیمات غیرکارشناسانه در سطح کلان کشور هستیم؟!
چندی قبل و با شروع اغتشاشات در دی‌ماه ۹۶ تلگرام برای مدتی فیلتر شد. در همان زمان صحبت‌هایی وجود داشت که فیلترینگ تلگرام تنها ضررهای معنوی نداشته و بسیاری از کاربران از ضررهای مالی آن نیز رنج خواهند برد. برای بررسی بیشتر این موضوع می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره یکی از علل فیلتر شدن تلگرام که شاید برای حمایت از پیام رسان‌های داخلی صورت گرفته باشد، می‌گوید؛ متاسفانه در این زمینه هم نگاه نادرستی وجود دارد! شرکت هایی که پیام رسان‌های ایرانی را راه‌اندازی کرده‌اند، شرکت‌هایی وابسته به برخی نهادها هستند!
به نظر می‌رسد که این موضوع جنبه مهم تری داشته باشد، متاسفانه نفوذ برخی نهادها و موسسات به قدری در تصمیم گیری‌های کلان کشور اثر گذار شده است که حتی قوانین وضع شده را تحت الشعاع خود قرار داده و هر چیزی را ممکن می‌کند.
مشخص نیست که این قبیل تصمیم گیری‌ها به چه ارگان، نهاد و یا سازمانی مربوط می‌شود. عبدالصمد خرم آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، با انتشار مطلبی در کانال شخصی خود در پیام‌رسان سروش، اعلام کرد که خبرنگاران مکررا در مورد رفع فیلتر توییتر و یوتیوب سوال می‌پرسند که باید گفت موضوع رفع فیلتر توییتر و یوتیوب امکان پذیر نیست.
عبد الصمد خرم آبادی که دادسرای دیوان عالی کشور نیز بوده، همان کسی است که در مهرماه سال ۹۱ دستور فیلتر برخی از سرویس‌های گوگل از جمله جیمیل را نیز صادر کرد.
به گفته وی این دو شبکه به دستور مراجع قضایی فیلتر شده‌اند و نهادهای دیگر نمی‌توانند در اموری که توسط مراجع قضایی تعیین‌تکلیف شده، دخالت کنند. با این تفاسیر به نظر می‌رسد فیلتر و یا رفع فیلتر یک شبکه اجتماعی و یا یک وب‌سایت در حوزه آنلاین به هیچ عنوان در حیطه اختیارات دولت نبوده و مسئولیت آن بر عهده قوه قضائیه است!
بنابراین همان طور که حمیده زرآبادی اشاره کرده است، شاید بد نباشد که وزارت ارتباطات و یا سخنگوی دولت در این زمینه شفاف سازی کنند. اگر قرار است با فیلتر شدن تلگرام به پیام رسان‌های داخلی کمک شود، به نظر نمی‌رسد که این شیوه درستی باشد.
حذف رقیب از بازی و خالی شدن میدان به هیچ عنوان جذابیتی برای اقتصاد مملکت در بر نخواهد داشت. این موضوع را به خوبی می‌توان در بخش‌های مختلف صنعتی از جمله خودروسازی نیز مشاهده کرد.
هنگامی که میدان خالی از رقیب باشد، هیچ واکنش یا اتفاق مثبتی در خصوص پیشبرد و ارتقا صنعت مورد نظر انجام نخواهد شد. این گونه تصمیمات نه تنها به پیشرفت جامعه کمک نخواهد کرد، بلکه همان طور که اکثر کارشناسان معتقدند، می‌تواند به بدنه جامعه ضربه وارد کند.
دکتر ابولحسن فیروزآبادی چندی قبل با تاکید بر این نکته که فیلتر کردن تنها راه مقابله نیست به تقویت بیشتر پیام رسان‌های بومی اشاره کرد تا مهاجرت از تلگرام به پیام رسان‌های داخلی انجام شود.
تنها چیزی که در این بین منطقی‌تر از دیگر عوامل به چشم می‌خورد، همان چیزی است که حمیده زرآبادی در صحبت‌های خود عنوان کرده است.
قرار است با فیلتر کردن تلگرام به پیام رسان‌های داخلی برای جذب کاربر بیشتر کمک شود، این موضوع اساسا خوب است و حمایتن از تولید ملی تلقی می‌شود، اما وابسته بودن این پیام رسان‌ها به برخی نهادها این موضوع را نگران کننده نشان می‌دهد؛ چرا که به خوبی می‌توان دریافت که هیچ نظر کارشناسی در این خصوص وجود ندارد و تنها موضوع با اهمیت، سودهایی است که قرار است به جیب عده‌ای خاص سرازیر شود. آیا در واقع این چنین است؟!
نظر شما در این باره چیست؟